Over schoonheid
Onze ervaring van schoonheid heeft een diepgewortelde biologisch, neurologische en historisch-culturele evolutionaire achtergrond.
Wat als mooi wordt ervaren hangt samen met het begrip van de reden waarom het eruitziet zoals het doet.
Schoonheid in architectuur ligt voor mij in de mate van perfectie van vervulling van de functie waarvoor het gecreëerd is. In een ontwerp dat tot het uiterste doordacht is om zijn volledige potentieel te benutten. In een architecturale eerlijkheid die onverbloemd toont waar het voor staat en in een diepgewortelde verbondenheid met de context waarin het zich bevindt. Zowel de fysieke omgevende context als de cultuur-historisch en sociaal-wetenschappelijke context.
Achter het ‘idee’ of ‘gevoel’ van schoonheid schuilt vaak een vergeten of achterhaalde functionaliteit.
Net zoals de reden waarom we sommige mensen aantrekkelijk vinden gelegen is in biologische e.a. signalen die indicatief zijn voor gezondheid, vruchtbaarheid genetische geschiktheid, intelligentie, rijkdom, en als gevolg daarvan een hele misleidende markt ontstaan is, van cosmetica tot plastische chirurgie, mode, auto- e.a. industrie, maar ook onze gebouwen. De media staan bol van misleiding.
Het soort schoonheid waarvoor we blijkbaar gevoelig zijn is dus vaak misleidend… Dat is ook functioneel en evolutionair relevant, en op diverse wijzen in de ons omringende natuur, flora en fauna, terug te vinden.
De ervaring van schoonheid verandert met de tijd en context.
We neigen vaak naar verhoudingen die in de natuur voorkomen (bv in bloemen of het menselijk lichaam) en onbewust vertrouwd overkomen. Neurologisch geven onze hersenen, met name de orbitofrontale cortex, die betrokken is bij emotionele en esthetische ervaringen, dopamine vrij. We ervaren dan een gevoel van voldoening.
Ook vergankelijkheid en imperfectie heeft haar schoonheid
Vanuit een gevoel van melancholie en besef van onvolmaaktheid. Hoe mooi zijn de rimpels van een doorleefd leven? Hoe mooi ‘kan’ een gebouw zijn dat minder ethisch mooie aspecten van het leven huisvest. Hoe ‘mooi’ kan een ruïne zijn van een vergane glorie…? Emotionele associatie met herinneringen kan dus een gevoel van schoonheid oproepen.
Symmetrie
Vaak wordt symmetrie als ‘mooi’ ervaren. De reden waardoor velen daarvoor kiezen is niet zo subjectief als het lijkt. Ooit was het een indicatie voor stabiliteit en duurzaamheid maar net zoals zoetheid gesmaakt wordt om een intussen achterhaalde contraproductieve evolutionaire reden, is veel zgn. schoonheid gebaseerd op achterhaalde, ooit relevante, redenen. Tegenwoordig proberen we meer een soort dynamiek en lichtheid in de architectuur te brengen, omdat we nu eenmaal niet meer bouwen met de middelen die men in het verleden hanteerde. Vaak duurt het een tijd vooraleer het gevoel van schoonheid zijn intrede doet omdat vertrouwdheid met wat bekend is vaak als mooier wordt ervaren… Bepaalde landschappen worden als mooi ervaren omdat ze evolutionair een geschikte leefomgeving vormden.
Textuur & materialen
Textuur & materialen die natuurlijk ogen, activeren dezelfde kalmerende neurale reacties (biophilic design). Vanuit een vernieuwd streven naar verbondenheid met natuur en ecologie integreren we natuurlijke elementen en structuren in het interieur.
Vorm volgt functie
Een gebouw wordt als mooi beschouwd als het perfect functioneert voor zijn doel. In een minimalistische architectuur ontstaat schoonheid uit eenvoud en helderheid om te ontsnappen aan een overprikkelende omgeving.
« Schoonheid in architectuur ontstaat op het snijvlak van evolutie, neurologie, cultuur, ervaring, symboliek. Het is een multidimensionale ervaring »